Yeniçağ Röportaj: Seçil Kılıç
“Haldun Taner’in yazdığı ‘Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’ oyunum yeni prömiyer yaptı. ‘Yaftalı Tabut’ gibi o da büyük beğeni topladı. Fosforlu Cevriye müzikalimiz için ise Nisan ayı biletlerimiz tükendi.”
“Tabuta kadar yaftalana yaftalana yaşıyoruz. Fakat asla hüzünlü bir hikâye değil ‘Yaftalı Tabut’ta seyirciyi bekleyen. Aksine, tüm kadınlara ilham ve güç veren coşku dolu, mücadeleci bir varoluş hikâyesi.”
“Tiyatroda kariyer isteyen gençler önce kendilerine inansınlar ve çok çalışsınlar. İşimiz eğlenceli görünür. Oyun oynuyorlar ne güzel. Evet çok güzel. Ama tiyatro ciddiyet ister. Disiplin ister. Emek ister.”
Şehir Tiyatroları’nın oyunlarına İstanbullu izleyicinin ilgisi büyük. Biletler internette satışa konur konmaz tükeniyor. Bunda Şehir Tiyatroları’nın biletleri ekonomik fiyatlandırması ve kaliteli oyunlara imza atması da rol oynuyor. Şehir’de beğeniyle izlenen ‘Yaftalı Tabut’, ‘Fosforlu Cevriye’ ve Haldun Taner’in ‘Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’ oyunlarının yönetmeni Yelda Baskın, özellikle gençler ve kadınların tiyatroya ilgisinin çok yüksek olduğunu söylüyor. Baskın ile ekibi, yazarı ve hatta konusuna ilham veren kahramanı kadın olan oyunu ‘Yaftalı Tabut’, tiyatro ve Şehir Tiyatrolarının başarını konuştuk.
Yelda Hanım, öncelikle oyununuz ‘Yaftalı Tabut’u kısaca tanıtır mısınız?
Şehir Tiyatroları’nda yönettiğim ‘Yaftalı Tabut’ bu yıl dördüncü sezonunda büyük bir ilgi ile izlenmeye devam ediyor. Oyun Türkiye’nin ilk kadın tiyatro oyun yazarı, Marksist, öykü yazarı, aktivist, çevirmen Fatma Nudiye Yalçı’nın yaşamı üzerine ama aynı zamanda yakın dönem sosyalist harekete de odaklanıyor. Bizi kendi yakın geçmişimizle yüzleşmeye çağıran bir oyun.
Kasvetli bir adı var oyunun… Nasıl bir oyun ‘Yaftalı Tabut’?
Evet, yafta ve tabut kelimeleri yan yana gelince biraz karamsar bir etki yaratıyor. Tabuta kadar yaftalana yaftalana yaşıyoruz. Oysa Yaftalı Tabut adı ile yazar Bilgesu Erenus yaşamı boyunca kadına biçilen yaftaları ironik bir şekilde anlatıyor. Bakışımızı ters yüz ediyor. Nudiye Hanım’ın Sofya’da yalnız vefat etmesi, yaşamı boyunca uğradığı haksızlıklar düşündürücü. Fakat asla hüzünlü bir hikâye değil seyirciyi bekleyen. Aksine, tüm kadınlara ilham ve güç veren coşku dolu, mücadeleci bir varoluş hikâyesi izliyoruz. Ayrıca ben oyunu bir nostalji filtresinde estetize etmek istemedim. Çünkü amacım Fatma Nudiye Yalçı’yı anmak değil. İyi ki doğdun Nudiye! diye haykırabilmek. ‘Yaftalı Tabut’ bir anma oyunu değil bir kutlama oyunu.
Fatma Nudiye Yalçı Osmanlı döneminde yetişmiş entelektüel bir Türk kadını. Siyasi bir karakter de… Döneminin çok ötesinde ve ilham verici bir kadın değil mi?
Nudiye Yalçı kendi gibi dönemin aydınları, yazarlarıyla Resimli Ay Dergisi’nde yazıyorlar. Sabahattin Ali, Nazım Hikmet, Nazif Tepedelenli, Suat Derviş… Nazım Hikmet ile aynı çevrenin, görüşün insanları onlar… Donanma Davası’nda da birlikteler…
Gerçekten de döneminin çok ötesinde bir kadın Fatma Nudiye Yalçı. Onunla benzer yaşlarda olan çok üretken Suat Derviş gibi. Bu kadınların hikâyesi bize 2025’te, bu topraklarda yaşayan kadınlara güç veriyor. Bu özgür devrimci kadınlar geçmişte sükût suikastına uğramış olsalar da oyunlarla, ürettikleriyle tekrar aramızdalar…
Oyunun yazarıyla oyun ve karakter hakkında sohbet etme şansınız oldu mu?
Oyunu prova etmeye başlamadan önce Bilgesu Erenus’u evinde ziyaret ettik. Bilgesu Hanım’a oyun metninde bazı değişiklikler yapmak istediğimi izninin olup olmadığını sormuştum. O da oyunun, yani Fatma Nudiye’nin hikâyesinin seyircide coşkuyla karşılık bulmasını istediğini söylemişti ve ben bunu çalışırken hiç unutmadım. Çok güzel ve özel bir gündü. Kadınların tiyatrodaki gelişimini nasıl buluyorsunuz?
Tiyatrolarda kadınlar çalışıyor, yönetiyor, yazıyor, oynuyor, tasarlıyor, yöneticilik yapıyor. Ancak bu büyük bir mücadeleyle gerçekleşiyor. Çünkü var olabilmek için erkeklere göre daha fazla bir efor sarf etmeleri gerekiyor. Ancak kadınlar yılmıyor tabii. Üretmeye devam ediyorlar. Daha fazla kadın oyuncu, yazar yetiştirmek için neler gerekli sizce?
Özellikle kamu kurumlarının bu konuda bilinçli bir bakışla pozitif ayrımcılık yapmaları önemli. Kadın yazar, yönetmen yetişmesi için onlara oyun yapabilecekleri alanların açılması gerekli. Buna ihtiyacımız var. Bize anlatılan eril masalların, hikâyelerin ve bakışın değişme vakti. Dünyayı biraz da kadınların gözünden görelim, dinleyelim.
Bu oyunda tüm kadro kadınlardan oluşuyor galiba… Bu da özel bir yere koyuyor oyunu… Tamamen “kadın ürünü”…
Evet… Dramaturgumuz Gökhan Aktemur ve ışık tasarımcımız ve teknik ekip dışında ekip kadınlardan oluşuyor. Fatma Nudiye Yalçı’yı Bensu Orhunöz, Ceren Hacımuratoğlu, Lale Kabul, Nazan Yatgın, Selin Türkmen, Şenay Bağ ve Mana Alkoy oynuyor. Oyundaki kadınlar sadece Fatma Nudiye Yalçı’yı değil Nâzım Hikmet, Hikmet Kıvılcımlı gibi erkek karakterlere de hayat veriyor. Koreografımız Senem Oluz. Dekor ve Kostüm Tasarımı Nihal Kaplangı’ya ait. Bu yıl 3. kez düzenlenen Uluslararası Kadın Yazarlar Festivali’nde bu oyunla yer almak sizin için nasıl bir histi ?
Taksim’de, AKM’ de seyirciyle buluşmak açısından festivalde olmak şahaneydi. Seyirciyle her şartta, her mekânda buluşmak en çok arzu ettiğimiz şey. Festivale emeği geçen herkesin emeğine sağlık…
Tiyatro düşleyen gençlere öneriniz nedir?
Tiyatroda kariyer isteyen gençler önce kendilerine inansınlar ve çok çalışsınlar. İşimiz eğlenceli görünür. Oyun oynuyorlar ne güzel. Evet çok güzel. Ama tiyatro ciddiyet ister. Disiplin ister. Emek ister.
Şehir Tiyatrolarında oyunlar kapış kapış gidiyor, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Evet. Şehir’de seyircilerimiz daha çok gençler ve kadınlar… İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları varlık nedenini başarıyla yerine getiren kurumlardan. Özellikle bugünlerde kötü ekonomik koşullarla zorlanan İstanbul seyircisine içeriği güçlü ve yaratıcı oyunlar üretebiliyor. Bu çok kıymetli bir kültür hizmeti…
Bundan sonraki oyununuz belli mi?
Hayır belli değil. Haldun Taner’in yazdığı ‘Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’ oyunum yeni prömiyer yaptı. ‘Yaftalı Tabut’ gibi o da büyük beğeni topladı. Fosforlu Cevriye müzikalimiz için ise Nisan ayı biletlerimiz tükendi.”
YAFTALI TABUT OYUNU HAKKINDA :
İ.B.B.Ş.Tiyatrolarının sevilen oyunu “Yaftalı Tabut” Türkiye’nin ilk kadın oyun yazarı, kuramcı, aktivist, sosyal ve siyasi yaşamın her alanında öncü Fatma Nudiye Yalçı’nın hikâyesini anlatıyor. Türk Tiyatrosu’nun önemli yazarlarından Bilgesu Erenus’un yazdığı oyunda ilk Türk oyun yazarı olan Yalçı’nın 1920’lerde başlayan mücadelesine yer veriliyor. Bu yıl dördüncü sezonunda olan ve Yelda Baskın’ın yönettiği oyunda Bensu Orhunöz, Ceren Hacımuratoğlu, Lale Kabul, Nazan Yatgın Palabıyık, Selin Türkmen, Şenay Bağ, Mana Alkoy rol alıyor. Yıl boyunca Şehir Tiyatroları’nın programında yer alan oyun, 9-10-11-12 Nisan’da Üsküdar Musahipzade Celal Sahnesi’nde.
